Microsoft Windows Terimleri
| |
x86. Intel
8086, 8088, 80188, 80186, 80286, 80386, 80486 ve Pentium yongaları. Bkz.
microprocessor.
access
control (erişim
kontrolü). Windows NT ve Windows 2000'de yer alan güvenlik mekanizması. Bu
mekanizma ile nesnelerin kim tarafından kullanılacağı belirlenir.
access
control entry (ACE).
Kullanıcılar ve gruplar için güvenlik numarası (security ID) içeren bir
listedir. Bu listede kullanıc ve grupların hangi işlemleri için izni olduğu yer
alır.
access
privileges
(erişim izni). Dosya ve klasörler üzerinde işlem yapma izni.
account
(kullanıcı adı). Bir
ağa giriş için gerekli kullanıcı bilgisi. Bkz. User account.
account
domain (kullanıcı
domaini). Kullanıcı kayıtlarının yaratıldığı domain.
account
policy (kullanıcı kaydı politikası). Kullanıcı kayıtlarının
kullanımının kontrol edilmesi düzenlemeleri.
active
(aktif).
Kullanılmakta olan bir pencere, nesne ya da seçilmiş bir simge. Aktif pencerede
çalışırken diğer pencereler art alanda kalırlar.
Active
Directory (aktif rehber). Active Directory, ağ kaynaklarını yönetmek
için geliştirilmiş bir sistemdir. Windows 2000 Server'ın kuruluşunun ardından
Active Directory kurularak kullanıcılar, gruplar, bilgisayarlar ve kaynakların
yönetimi sağlanır. Active Directory kuruluşu ile birlikte başlıca üç ana
program da bilgisayara yüklenir. Daha sonra bu programlar aracılığıyla Active
Directory nesneleri yaratılır ve yönetilir.
Active
Directory Service Interfaces (ADSI). Active Directory'ye erişimi
sağlayan standart bir programlama arabirimi.
active
partition (aktif
disk bölümü). Bilgisayarın açılış yaptığı disk bölümü. Bir basic disk üzerinde
aktif disk bölümü primary partititon olmalıdır.
Address
Resolution Protocol (ARP).
Broadcast trafiğini kullanarak IP adresini ve network adaptörünün fiziksel MAC
adresini bulan bir protokol.
administrative
template (.adm
file). Group Policy düzenlemeleri için kullanılacak metin dosyası.
address
book (adres kitabı).
Kullanıcı bilgilerini kayıt etmek için kullanılan mesaj sisteminde kullanılan
bir veritabanı.
Add-in
(İçine-Ekle).
Yazılıma özel komutlar ya da özellikler ekleyen ek programlardır. Örneğin, Word
içinden ulaşılamayan bir uygulamadan, çizimleri almanızı sağlayan bir
içine-ekle programı yazabilirsiniz.
adress
space (adres alanı).
Bakınız. virtual virtual address space (sanal adres alanı).
agent
(servis).
Simple Network Management Protocol (SNMP) üzerinde çalışan bir uygulama.
aggregate
functions (toplama fonksiyonları). SUM, AVG gibi veriler üzerinde
işlem yapan fonksiyonlar. Aggregate fonksiyonlara örnek olarak: AVG, COUNT,
COUNT(*), MAX, MIN, SUM, STDEV, STDEVP, VAR, ve VARP.
alert
(mesaj).
Bir olaya karşı kullanıcı tanımlı bir tepki. Alert'ler bir işi çalıştırır ya da
belirtilen bir operatöre e-mail gönderir.
alerter
service (mesaj servisi). Bir ya da daha çok kullanıcıya (bilgisayara)
mesaj göndermeyi sağlayan servis.
alias
(öteki ad).
Bir tabloya verilen geçici ad. Birçok Login ID tarafından paylaşılan bir
veritabanı kullanıcısı adı.
answer
file (yanıt
dosyası). Windows 2000 kuruluşu sırasında kullanılan ve kuruluş bilgilerini
içererek otomatik kuruluş sağlayan bir dosya.
application
programming interface (API). Uygulamaların alt-düzey işlemleri
yerine getirmek için kullandıkları rutinler.
application
event log (uygulama olayları logu). Windows NT ve Windows 2000 Event
Viewer içinde olayları tutan bölüm/dosya. Uygulamalar hataları düzenlenerek bu
loga kayıt yazarlar.
application role (uygulama rolü). Bir uygulamanın güvenlik gereksinimi
için yaratılan bir rol.
application
window (uygulama penceresi). Çalışmakta olan bir uygulamayı içeren alan.
Uygulama pencereleri standart kontrollere, mönü ve başlık çubuklarına, araç
çubuklarına sahiptir.
architecture
(mimari).
Donanım ve yazılım sistemlerinin yapısı.
argument
(argüman).
Procedure'lar arasında alıp-verilen (geçen) bir değişken, sabit ya da bir
ifade.
arithmetic
operators (aritmetik işleçler / aritmetik operatörler). Toplama,
çarpma, çıkarma ve bölme gibi işlemleri yerine getiren +,*,-,/ gibi işaretler.
assigned
applications (atanan
uygulamalar). Uygulamaların assign (atama) edilmesi işlemi kullanıcıların bir
uygulamayı kullanmalarını sağlanmasıdır. Böylece kullanıcılar uygulamayı
kullandığında ya da bilgisayarını açtığında yazılım otomatik olarak
kurulabilir. Bir OU içindeki kullanıcılara bir program assign edildiğinde
program hemen kurulmaz. Sadece programın simgesi bilgisayarda görülür. Start
mönüsü ve masaüstünden programı görmek ve başlatarak kurmak mümkündür. O
programla ilgili bir dosyanın çağırılması (üzerinde çift tıklama) durumunda da
program kurulur. Diğer bir deyişle bir uygulamayı assign etmek o uygulamanın
her zaman kullanılabilir olmasını sağlar. Ancak fiziksel kuruluş işlemi
yapılmaz.
associate
(ilişkilendirme).
Dosya adından (uzantısından) dosyanın açılarak çalıştırılması.
asynchronous
event packet (zaman uyumsuz olay paketi). Bir olayın oluşumunu bir alt
düzeye bildiren ve dosyalama sisteminde kullanılan bir veri yapısı.
attribute
(özellik).
Bir nesnenin belli bir niceliği ya da niteliği.
audit
policy (denetim politikası). Domain ya da bir bilgisayar için yapılan
işlemlerin kayıtlarının (log) tutulmasını sağlar.
auditing
(denetim).
Belli kullanıcı işlemlerinin takip edilmesi sistemi.
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta"
olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla
bilgi için: Farukcubukcu.com, farukcubukcu@hotmail.com.
authentication
(kimlik denetimi).
Kullanıcının sisteme giriş bilgisinin kontrol edilmesi. Temel bir kriptografi
servisi. Kimlik denetimi ağ üzerinde güvenlik sağlar. Kullanıcıların adlarının
sistem tarafından doğrulanması bir kimlik denetim işlemidir.
automatic
recovery (otomatik kurtarma). Sistemin açılışında tamamlanmayan
işlemlerin geri alınması (roll back) ve diğer bakım işlemleri.
AutoText
(Otomatik Metin).
Yeniden kullanmak istediğiniz metin ve grafikler için kayıt yeridir. Örneğin,
sık kullandığınız bir yazışma adresi, standart bir anlaşma paragrafı ya da uzun
bir iç yazışma dağıtım listesi yeri olabilir.
Her metin ya da grafik seçimi, bir AutoText (Otomatik Metin) girdisi olarak
kaydedilir ve her birine ayrı bir ad verilir.
backup
set (yedek seti).
Bir ya da daha çok teyp üzerinde yedeklenen dosya ve klasörlerin toplam seti.
bandwidth
(bant genişliği).
Sayısal iletişimde verilerin gönderilme hızı (bps).
basic
disk (temel diskler).
Windows 2000 iki tür sabit disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik
diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim sistemlerinde bulunan disk
partitionlarından oluşur. Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade
eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan volümleri destekler. Disk
kullanım türleri disk üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik
diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır.
basic
input/output system (BIOS). Bir ROM üzerinde saklanan ve sistemin
açılmasıyla birlikte işletilen yazılım.
basic
volume (temel volüm).
Bir basic disk üzerindeki bir volüm.
backup
(yedek).
Verilerin çeşitli risklere karşı yedek setleri halinde teyp birimine
kopyalanması.
backup
device (yedekleme aygıtı). Backup ya da Restore işleminde kullanılan bir
teyp, bir disk dosyası ya da named pipe.
backup
domain controller (yedek domain kontrol birimi). BDC.
Windows NT Server'ın ana domain kontrol biriminin yedeği olarak kurulduğu
bilgisayar. Domain ana kontrol biriminde yer alan kullanıcı veritabanını
yedeğini zaman uyumlu olarak taşır. Kullanıcılar BDC'ye logon olabilirler.
backup file (yedek dosyası). Full ya da partial database, transaction
log ya da dosya/dosya gruplarının yedeğini içeren dosya.
backup media (yedekleme ortamı). Yedek setini saklamak için kullanılan
disk, teyp ya da diğer bir aygıt.
backup
set (yedek seti).
Bir yedek işleminin çıktısı.
background
(artalan).
Aktif pencerenin arkası ya da arka alanda yürütülen işlem.
base
data type (temel data tipi). Char, varchar, binary gibi, kullanıcı-tanımlı
data tiplerinin yaratıldığı sistem-tarafından yaratılmış temel data tipleri.
base
tables (taban tablolar). Bir görünümün (view) üzerine kurulduğu tablo.
batch
(toplu iş).
Bir ya da daha çok deyiminin yer aldığı dosya.
batch
program (toplu iş dosyası). Bir ya da daha çok NT komutunu içeren bir
ASCII dosya. Toplu iş dosyaları genellikle .BAT uzantısına sahiptir.
bcp
files (bcp dosyaları).
Zaman uyumlaştırma (synchronization) sırasında tabloları saklayan dosya.
Berkeley
Internet Name Domain (BIND). UNIX işletim sistemlerindeki Domain Name
System (DNS) standardı.
bit. Sayısal
bilginin en küçük hali. 0 ya da 1 sayısı.
Bookmark
(Yerimi).
Daha sonradan kolay erişmek amacıyla, başvuru olarak atanan seçim alanı ya da
metin içindeki belli konumlardır. Yer imleri, gerçek hayatta, özellikle uzun
bir kitap okurken kullandığınız, kaldığınız yeri unutmamak için
yerleştirdiğiniz işaretlerdir. Word, sizin seçiminize göre, bulunduğunuz yeri
işaretler ve aynı noktaya çabuk ve kolay erişimi sağlar.
Books
Online.
Online kitap. Yardım ve araştırma amaçlı kullanılır.
boot
loader (önyükleyici).
Sistemin başlatılmasını sağlayan ve yöneten program.
boot
partition (önyükleme bölümü). Windows NT ve Windows 2000 işletim
sistemini ve dosyalarını içeren bölüm. Önyükleme bölümü sistem bölümü ile aynı
olabilir ya da olmayabilir. Bkz. System Partition.boot partition (boot edilen
disk bölümü). İşletim sisteminin bulunduğu disk bölümü. Boot bölümü ve sistem
bölümü aynı olabilir.
briefcase
(çanta).
Aynı dosyanın farklı uyarlamalarını uyumlaştırmayı sağlayan özel bir klasör. My
Briefcase uygulaması ile network ortamında bir dosyaya güncel durumda sahip
olmayı sağlar. Windows 2000'de bu sistem offline folder kullanımı olarak
yenilenmiştir. Bkz. Offline Folder.
bridgehead
server.
Active Directory replikasyon işleminde siteler arasındaki replikasyonu yönetmek
için kullanılan bir server.
browser
(tarayıcı).
Tarayıcı program. Bkz. Web browser. Internet ve intranet üzerindeki dosyalara
erişmek için kullanılan bir client aracı. Örnein Microsoft Internet Explorer.
browsing
(göz atma, tarama).
Ağ üzerindeki dosyalara, dizinlere, programlara ve aygıtlara erişme. Erişilecek
kaynakların listesini elde etme işlemi.
built-in
functions (hazır fonksiyonlar). Uygulamalar tarafından sağlanan
fonksiyonlar. Örneğin datetime gibi.
built-in
group (hazır grup).
Windows NT işletim sisteminde otomatik olarak tanımlanan (var olan) gruplar.
bulk
copy program (bcp).
Komut satırından yazılarak verileri kopyalamayı (yedeklemeyi) sağlayan program.
byte
(bayt).
Bilgisayarda bir birim olarak tanınan bilgi birimi. Bir bayt genellikle sekiz
bitten oluşur.
cache
(ön bellek).
Ana bellekte daha önce (sık sık) erişilen bilgilere daha kısa zamanda erişmeyi
sağlayan bir yardımcı bellek. DNS ve WINS için çok bilgilerin yerel olarak
saklandığı yer.
cached
pages (ön belleğe alınan sayfalar). Cache içinde yer alan 8 K
kapasiteli sayfalar.
cascade
(basamaklamak).
Pencerelerin başlık çubukları görünecek biçimde alt alta dizilmesi. Bunun
dışında veritabanı işlemi olarak yapılan bir işlemin; ilişkili olan diğer
tablolarda da yapılması işlemi. Bkz. cascade delete.
cascading
delete (basamaklı silme). Bir silme işleminin ilgili tablolardaki diğer
satırları da silmesi.
cascading update (basamaklı güncelleme). Bir güncelleme işleminin ilgili
tablolardaki diğer satırları da güncellemesi.
case
sensitive (büyük/küçük harf ayrımı). Büyük/küçük harf ayrımının
yapılması.
cell
(hücre).
Tablolarda verilerin girildiği satırların ve kolonların kesiştiği alanlar.
certificate
(sertifika).
Internet üzerinde kimlik denetimi ve veri güvenliği için kullanılan sayısal bir
belge.
character
(karakter).
Bir birim anlamlı veri. Harf ya da rakam.
character
format (karakter formatı). Verilerin text karakterleri ile saklanması.
character set (karakter seti). Uygulamaların kullandıkları char, varchar ve
text data tiplerinde tanıdığı karakter seti. Bir karakter seti 256 harften
oluşur. İlk 128 karakter genelde bütün karakter setlerinde aynıdır. İkinci 128
karakter ise ek karakterler (extended character set) olarak tanımlanır.
character
string (karakter dizgisi). Belli işaretlerle birbirinden ayrılmış
karakter grupları.
chart
(grafik).
Form ya da rapor üzerinde verilerin grafik olarak gösterildiği alanlar.
check
box (onay kutusu / kontrol kutusu). Bir seçeneğin seçildiğini gösteren
kontrol. Diyalog kutularında yer alan ve X işaretini fare ya da ara çubuğuna
basılarak seçilen seçenekler.
checkpoint
(kontrol noktası).
Verilerdeki değişikliklerin database'e kayıt edildiğinin garanti edildiği
gösteren yer.
child
domain (alt domain).
DNS ve Active Directory içinde bir domain'in altında yer alan bir domain.
class
(sınıf).
Ortak özellikleri olan nesneler kategorisi. Active Directory içinde her nesne
şema içindeki bir ya da daha fazla sınıftan oluşur.
client
(istemci).
Ağ üzerinde genellikle ağ kaynaklarından yararlanan kullanıcı (bilgisayar).
Server tarafından paylaştırılan kaynaklara erişen bilgisayar.
client
cursor (istemci gösterici). Client üzerinde gerçekleştirilen bir cursor.
Client cursor, bütün sonuç setinin client'a transfer edilmesini ve client API
yazılımının (örneğin ADO) cursor'ın fonksiyonelliğini saklanan sonuç seti
üzerinde gerçekleştirmesini sağlar. Client cursor'lar bütün corsor'ları
desteklemezler. Sadece statik ve forward-only cursor'lar desteklenir.
client-server
network (istemci/sunucu ağ). Ağ kaynaklarının bir hizmet birimi (server)
tarafından yönetildiği ve genellikle masa üstü uygulamaları için ağ üzerinde
çok sayıda kullanıcıya (client) hizmet verildiği ağ ortamı.
clipboard
(pano).
Uygulamalar arasında bilgi alışverişi yapmayı sağlayan bellekte geçici saklama
alanı.
cluster
(küme).
Node ya da host olarak bilinen bir grup bilgisayar. Küme içindeki bilgisayarlar
özellikle mission-critical uygulamalarda kullanılırlar. Kümeleme Network Load
Balancing ve kesintisiz işletim sağlar.
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta"
olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla
bilgi için: Farukcubukcu.com, farukcubukcu@hotmail.com.
clustered
index (kümelenmiş indeks). Fiziksel ve mantıksal veri düzeninin aynı
olduğu indeks sistemi.
column
(kolon).
Bütün satırların ortak olarak adlandırıldığı yer.
command
(komut).
Bir işlemin yerine getirilmesini sağlayan sözcük.
command
button (komut düğmesi). Diyalog kutularında belli bir işlemi yerine
getiren düğme.
comparison
(karşılaştırma operatörü). İki değeri ya da ifadeyi karşılaştırmak için
kullanılan operatör (işleç). Örneğin büyüktür, küçüktür, eşittir gibi.
composite
index (birleşik indeks). Birden çok kolonu kullanan bir indeks.
composite key (birleşik anahtar). İki ya da daha fazla kolondan oluşan
bir anahtar. Özellikle iki ya da daha fazla join bulunan sorgularda gereksinim
duyulur.
computer
browser service (bilgisayar göz atma servisi). Bilgisayarların ve
kaynakların güncel listesini sağlayan servis.
computer
name (bilgisayar adı).
Network ortamında ve işletim sistemi kuruluşunda bir bilgisayarı tek başına
tanımlayan 15 karakterlik bilgi.
concurrent
access (aynı anda / birlikte erişim). Aynı datayı aynı anda birden çok
kişi erişip güncellediğinde oluşur.
configuration
(konfigürasyon / görünüm). Bir bilgisayarın özellikleri. Ana bellek,
işlemci, yan birimler ve yazılımlar olmak üzere tüm özellikleri .
configuration
manager (görünüm yöneticisi). Plug-and-Play teknolojisinde
yazılımların görünümlerin (configuration) düzenleyen birim.
connection
(bağlantı).
Bilgisayarlar arası ya da bir bilgisayar ile diğer bir bilgisayarın ya da
aygıtın ilişki kurması.
connection
object (bağlantı nesneleri). Domain Controller arasında Active Directory
replikasyon nesnelerini temsil eden nesne. Connection nesneleri Knowledge
Consistency Checker tarafından otomatik olarak yaratılır.
connectivity
(bağlanabilirlik).
Farklı bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurması.
copy
to (kopyala).
Seçilen metin ya da çizimin işaretlenerek (silinmeden) panoya atılması.
cryptography
(kriptografi).
Güvenlik alanında yapılan çalışmalar. Genelde dört alanda işlemleri
gerçekleştirir: confidentiality, integrity, authentication ve nonrepudiation.
cursor
(cursor).
Uygulamaların dataları satır satır işlemesiyle ilgili database nesnesi.
Cursor'ler sayesinde sonuç seti üzerinde birçok işlem satır satır yerine
getirilebilir.
cut
(kesme).
Bir metin ya da çizim parçasının işaretlenerek (silinerek) panoya atılması.
cyclical
redundancy check (CRC). Veri iletişiminde hata kontrolü.
data
(veri).
Bilgisayarda kullanılan verilerin kodlanmış temsili.
data
definition (veri tanımlama). Veritabanı nesnelerinin düzenlenmesi ve veri
tabanının yaratılması.
data
dictionary (data sözlüğü). Database nesneleri hakkında bilgi içere sistem
tabloları.
Data
Field (Veri Alanı).
Bir veri kaynağındaki veri kategorisidir. Veri alanı, verilerin kaynağındaki
sütunlara bağlıdır. Her veri alanın kaynağı, o veri sütununun ilk satırında
listelenir. Örneğin, MüşteriAdı, Posta Kodu birer veri alanıdır.
data
file (data dosyası).
Tablo, satır ve stored procedure gibi dataları içeren dosya.
data
integrity (data bütünlüğü). Dataların güvenilirliğini ve doğruluğunu ifade
eden bir terim. İlişkisel database sistemlerinde tablolar arasındaki
tutarlılığı ifade eder.
data mart. Bir data warehouse'ın subseti. Bir data mart, departman düzeyindeki
verileri saklar.
data
pump.
Heterojen ortamlar arasında verileri dönüştürmeyi sağlayan bir OLE DB servis
provider'ıdır.
Data
Record (Veri Kaydı).
Veri kaynağındaki ilgili satırlar için kullanılır. Bir müşteri listesindeki, o
müşteriyle ilgili her şey bir veri kaydı için örnek olabilir.
data
transfer (data transferi). İki bilgisayar arasında veri kopyalama.
data
transformation (data dönüştürme). Kaynak verinin çeşitli işlemler
yapılarak hedef alana kopyalanması.
data
type (data türü/ data tipi). Bir kolon ya da değişken içinde saklanan
verinin tipini (türünü) belirleyen özellik.
data
warehouse.
Bir organizasyonun bilgi gereksinimlerin karşılamak için geliştirilmiş bir
karar-destek sistemi.
data
modification (veri değiştirme). Veri tabanındaki verilerin
değiştirilmesi; ekleme, silme vb. işlemler. INSERT, DELETE ve UPDATE deyimleri.
database
(veritabanı).
Belli bir amaç için bir araya gelmiş (toplanmış) veriler. Tablolar, sorgular,
formlar, raporlar ve modüller.
database
catalog (database katalog). Bir database'in sistem tabloları.
database
diagram (database diyagramı). Bir database şemasının herhangi
bir kısmının grafiksel temsili.
database
engine (veritabanı motoru). Uygulama ya da veritabanı yönetim sistemi ile
veri arasında ilişki kuran program.
database
file (database dosyası). Database'in saklandığı dosya.
database
name (database adı).
Database için tanımlayıcı bir ad. Maksimum 30 karakter.
database
object (database nesnesi). Bir database'in bileşenlerinden birisi. Bir
tablo, bir indeks, bir trigger, bir key vb.
database
object owner (database nesne sahibi). Bir database nesnesini yaratan
kullanıcı.
database
statistics (veritabanı istatistikleri). Sorguları optimize etmek için
veritabanında tutulan bilgiler.
database
owner (veritabanı sahibi). Veritabanını yaratan kullanıcı.
database
window (veritabanı penceresi). Access veritabanının yönetimini
sağlayan pencere.
datagram. Ağ
üzerinde gönderilen verinin doğrulama paketi. Karşı taraf LAN ya da WAN
üzerinde olabilir.
datasheet
(çalışma tablosu).
Tablolar, formlar ve sorguların satırlar ve kolonlar olarak gösterildiği
alanlar.
deadlock
(çıkmaz).
İki kullanıcının (ikisinin birden) bir data birimi üzerinde kilitleme konu
olması durumunda; Birbirlerinin kilitlerine erişmeye çalışırlar. Böylece
birbirlerini bekleyen iki kullanıcı çıkmazı oluşturur.
default
(varsayım).
İlişkisel database sistemlerinde her kolonun bir varsayım değeri vardır. Bu
değer, herhangi bir değer ya da NULL olabilir. Hazır olarak tanımlanan veri.
default
database (varsayım database). Kullanıcının logon olur olmaz
otomatik olarak kullandığı database.
default
gateway (varsayılan geçit). Yerel ağ üzerindeki ara network birimi. Yerel
ağın diğer ağlarla bağlantısı için kullanılır.
default
language (varsayım dil). Kullanıcının logon olur olmaz otomatik olarak
kullandığı dil.
default
printer (varsayım yazıcı). Print (yazdır) komutu ile doğrudan yollanan
yazıcı.
default
subnet mask.
Ağ üzerindeki bölümü gösteren bilgiler. Class A için 255.0.0.0. Class B için
255.255.0.0. ve Class C için 255.255.255.0.
default
value (hazır değer).
Alanlara otomatik olarak gelen değerler.
defragmentation
(birleştirme).
Disk üzerinde dağılmış parçaların bir araya getirilerek performansın
artırılması. Bunun dışında Windows 2000'de Active Directory defragmentation
işleminde ise directory database dosyalarındaki bilgiler birleştirilir.
delegation
(atama, delege etme).
Bir Active Directory yönetim biriminin domain ya da ou, yönetiminin
sorumluluğunun bir kullanıcıya verilmesi.
delimiter
(sonlandırıcı).
Bir liste içindeki elemanları ayıran karakter.
deny
(iptal).
Bir kullanıcının izninin kaldırması. Belli bir kullanıcının ya da rolün izninin
kısıtlanması gerekebilir. Bu durumda deny işlemi yapılır. Bir kullanıcının ya
da rolün deny edilmesi Kullanıcının ya da rolün izinlerini ortadan kaldırır.
Diğer bir rolden (miras olarak) gelen izinleri de pasifleştirir.
desktop
(masaüstü).
Bilgisayarın çalışma ekranı. Kullanıcının sistemi kontrol ettiği işletim
sisteminin arayüzü. Pencereler, simgeler, vb. bütün işlemlerin yapıldığı toplam
ekran alanı.
destination
directory (hedef dizin). Kopyalama ya da taşıma yapılacak dizin.
destination
table (hedef tablo).
Yayınlanan (published) bir tablonun replikasyonu olarak yaratılan üye tablo.
device
(aygıt).
Bilgisayar sisteminin bir parçası. Bir yazıcı, bir kart, fare, vb.
device
driver (aygıt sürücüsü). Belli bir aygıtın kullanımını sağlayan
program. Bir aygıtın Windows 2000 ile iletişim kurmasını sağlar. Örneğin bir
yazıcı sürücü gibi
DHCP
Manager (DHCP Yöneticisi). DHCP serverlarını yönetmek için kullanılan
araç.
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta"
olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla
bilgi için: Farukcubukcu.com, farukcubukcu@hotmail.com.
dialog
box (iletişim kutusu).
Kullanıcıdan bir bilgi alınacağı zaman ekrana gelen mesaj kutusu. Tamam ve
İptal düğmeleri ve çeşitli seçenekleri içeren diyalog kutularının bazıları
ortak iletişim kutusudur (Open gibi) . Her uygulamada aynısı ekrana gelir.
directory
(dizin).
Bilgisayarlar, kullanıcılar ve diğer nesneler hakkında bilgi içeren bir kaynak.
Windows 2000 directory sistemi yazıcılar, uygulamalar, kullanıcılar vb nesneler
hakkında bilgi içerir.
directory
service (directory servisi). Directory bilgilerinin kullanıcılar tarafından
kullanılmasını sağlayan bir hizmet.
directory
tree (directory ağacı). Bir directory içindeki hiyerarşik biçimde yer
alan nesneler ve konteynırlar.
directory
(dizin).
Sabit disk ya da disket üzerinde bilgi ve program dosyalarını içeren bir bölüm.
directory
partition (directory bölümü). Active Directory, Windows 2000
domain controller bilgisayarları arasında replike edilirken üç directory bölümü
replike edilir: şema, configuration ve domain bilgisi.
directory
tree (dizin ağacı).
Disk üzerinde yer alan dizinlerin ağaç biçiminde gösterilmesi.
directory
window (dizin penceresi). Windows 3.1'de Dosya Yöneticisinde, Windows 95
'te ve Windows NT'de Explorer'da mevcut dizin düzenini, alt dizinleri ve
dosyaları gösteren pencere.
dirty
pages (değiştirilmiş sayfalar). Son checkpoint işleminden sonra
değiştirilen ön belleğe alınan (cached) sayfalar.
dirty
read (değiştirilmiş sayfaları okuma). Uncommitted dataların okunması.
Genellikle birden çok transaction ile aynı satırı okumasıyla oluşur.
disable
(kullanılamaz, geçersiz). Olmaması ya da çalışmaması şeklindeki bir
düzenleme.
discretionary
access control list (DACL). Nesnelerin güvenlik açıklamalarının bulunduğu
liste.
diskette
(disket).
Küçük boyutlarda, belli bir kapasitede bilgi saklayan ortamlar.
disk
duplexing (disk çoğaltma). Bir diskin diğer bir disk kontrol aracılığıyla
ayna kopyasının düzenlenmesi.
disk
mirroring (disk aynalama). Bir diskin bir bölümünün aynısının diğer bir
fiziksel diske kopyalanmasıdır.
disk
quota (disk kotası).
Bir kullanıcı tarafından kullanılabilecek maksimum disk alanı miktarı.
disk
striping (disk şeritleme). Verilerin 64 KB'lık bloklara bölünüp 2 ila 32
diskten oluşan disk dizisi (disk array) üzerinde düzenlenmesi işlemi.
distinguished
name.
Relative distinguished adını kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak
tanımlayan ad. Active Directory içindeki her nesne bir distinguished ada
sahiptir.
distributed
file system (Dfs).
Paylaştırılan klasörlerin merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.
distinguished
name.
Relative distinguished adını kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak
tanımlayan ad. Active Directory içindeki her nesne bir distinguished ada
sahiptir.
Distributed
file system (Dfs).
Paylaştırılan klasörlerin merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.
distributed
processing (dağıtılmış işlem). Data işleme aşamalarının farklı
yerlerde bulunması.
distributed
query (dağıtılmış sorgu). Verilere farklı (heterojen) ortamlardan erişen
bir sorgu.
distribution
database (dağıtım database). Replikasyon işleminde verileri alıp üyelere
(subscriber) dağıtan database.
Distributor.
Distribution database'i içeren server. Distributor yayınlanan verileri alır,
saklar ve üyelere (subscriber) dağıtır.
document
(belge).
Yazılan ya da kullanılan bir veri dosyası. Örneğin WordPad ile yazılan belge.
document-centric
(doküman merkezli).
Ortamın uygulamalarla değil de kullanıcının geliştirdiği dokümanlarla
kullanılması. Windows 95, Windows NT ve Cario işletim sistemleri ilk
doküman-merkezli işletim sistemleridir.
domain
(etki alanı).
Windows 2000 ve Active Directory ağı içinde ortak directory veritabanını
kullanan bir dizi bilgisayarın oluşturduğu ağ alanı. Bir domain merkezi olarak
kaynakların yönetimini sağlar. Windows 2000 ağı içinde domain adları hiyerarşik
olarak düzenlenir.
domain
controller (domain kontrolör). Domain içinde kullanıcıların
kimlik denetimi yapan bilgisayar.
domain
controller (domain kontrol birimi). Ana domain kontrol biriminin
yerine kullanıcıların logon olabileceği ikinci bir NT Server.
Domain
Name System (DNS).
Domain adlarının bulunmasını sağlayan hiyerarşik adlandırma sistemidir. DNS,
domain adlarına karşılık gelen IP adreslerinin bulunmasını sağlayan bir servis
sağlar.
domain
namespace (domain ad alanı). DNS tarafından kullanılan veritabanı yapısı.
double
click (çift tıklamak).
Farenin düğmesine ard arda iki kez basılması. Genellikle bir simge üzerine fare
ile çift tıklanarak simgenin bağlı olduğu program çalıştırılır.
drag
(sürüklemek).
Bir nesnenin fare ile taşınması. Bu işlemde nesne fare tuşuna basılarak bir
yerden bir yere sürüklenir.
driver
(sürücü).
Bilgisayarın bir kaynağı. A, B, C gibi disk ortamları ve ağ kaynakları.
dynamic
cursor (dinamik cursor). Açık olmasına rağmen altındaki verilerin
değiştirilmesini etkileyen cursor.
dynamic
disk (dinamik disk).
Windows 2000 iki tür sabit disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik
diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim sistemlerinde bulunan disk
partitionlarından oluşur. Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade
eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan volümleri destekler. Disk
kullanım türleri disk üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik
diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır. Dinamik diskler ise basit
volümler, spanned volümler, mirror volümler, striped volümler ve RAID-5
volümlerinden oluşur. Dinamik disk kullanımının üstünlükleri şunlardır:
Dynamic
Host Configuration Protocol (DHCP). IP adreslerinin dinamik olarak
yapılandırılmasını sağlayan bir network protokolü.
dynamic
recovery (dinamik kurtarma). Yazılım sorunlarını ve data bütünlüğünü
kontrol etmek ve onarma işlemi.
dynamic
update (dinamik güncelleme). DNS sisteminde bilgisayar adlarının dinamik
olarak kaydedilmesiyle ilgili düzenleme.
dynamic
volume (dinamik volüm). Windows 2000 içinde Disk Management aracı ile
yaratılmış bir disk alanı. Bir dinamik volüm, simple, spanned, striped,
mirrored, ve RAID-5 volümlerinden oluşabilir.
emergency
repair disk (ERD).
Backup programı tarafından yaratılan ve %SystemRoot%/Repair klasöründeki üç
dosyayı içeren bir disket. Bu disket sistemin açıladığı durumlarda kurtarma
işlemi sırasında kullanılır.
embed
(katmak).
Bir uygulamada yaratılmış bir bilgi öğesinin (bir resim, bir ses, metin) diğer
bir uygulamaya eklenmesi.
embedded
object (katılmış nesne). Diğer bir uygulamadan kesilerek yapıştırılmış
nesne.
encryption
(şifreleme).
Verilerin okunmasını engellemek için uygulanan bir güvenlik yöntemi.
Encrypting
File System (EFS).
Windows 2000'le gelen ve NTFS disk üzerindeki bilgileri korumayı amaçlayan bir
düzenleme.
encryption
(işaretleme).
Verilerin yeniden düzenlenerek korunası .
enumarate
(tanıma).
İlgili nesnelerin listelenmesi ve tanımlanması.
entity
integrity (birim bütünlüğü). Bir tablodaki bir satırın tek bir birim olarak
tanımlanmasını; böylece çift değer (duplicate) almamasını sağlayan özellik. Bu
özellik genellikle UNIQUE ve PRIMARY KEY kısıtlamalarıyla sağlanır.
exclusive
lock (özel kilit).
Serbest kalıncaya kadar diğer kilitler tarafından etkilenmeyen bir kilit.
INSERT, UPDATE ya da DELETE işlemlerinde mutlaka bir özel kilit uygulanır.
explicit
trust relationship (açık güven ilişkisi). Windows 2000 domainleri arasında
açık olarak tek yönlü (windows NT türü) bir güven ilişkisi ya da Windows 2000
ile bir Windows NT domaini arasında yaratılan güven ilişkisi.
expression
(ifade).
Bir query içinde yer alan bir kolon adı, değişken, sabit ya da fonksiyon.
extended
memory (eklenmiş bellek). Ana bellek içinde 1 Mb. klasik bellek alanının
üzerindeki bellek alanı. Windows 3.1eklenmiş belleği kullanarak kullanıcının
bellek sorunu olmamasını sağlar. Sanal bellek de burada yer alır. Windows 95 ve
NT bellek yönetiminde böyle bir kavram yoktur.
Explorer
(Windows Explorer).
Windows 95 ve NT arabiriminde yer alan bir program. Dosyaları, klasörleri ve
programları düzenlemek, bulmak vb işlemler için kullanılır.
fault
tolerance (hata toleransı). Donanım hatalarına karşı verilerin
bütünlüğünün korunması.
field
(alan).
Bir satır içindeki bir elaman. Bir kolon. Field (Alan). Metin, grafik, sayfa
numaraları, tarih ve diğer bilgileri belgeye otomatik eklemek için kullanılan
bir kod parçasıdır. Örneğin, Date (Tarih) alanı o anki tarihi belgeye ekler.
Alanlar, ayrıca Mail Merge (Adres Mektup Birleştirme) işlemi içinde, alanları
asıl belgeye bağlamak için kullanılır.
file
(dosya).
Bir birim bilgi. Bir belge ya da bir programın adı, uzunluğu ve diğer
özellikleri ile yapısı. Program dosyaları (.exe, .com, .bat, .pif)
çalıştırılabilir. .DOC, .XLS gibi uzantılara sahip dosyalar ise kullanıcıların
yarattığı veri dosyalarıdır.
file
name (dosya
adı Bir dosyanın adı. Disk alanı üzerine kaydedildiği ad. Dosya adı iki
kısımdan oluşur; dosya adı ve uzantısı.
filegroup (dosya
grubu). Bir birim olarak yönetilebilen bir ya da daha çok dosya.
fixed
database role (sabit database rolü). Her bir için belli görevleri
tanımlayan rol.
fixed
server role (sabit server rolü). Database'lerin dışında server
düzeyinde görevleri içeren roller.
focus
(odaklanma).
Kullanıcı girişi için hazır olma. Bir kontrolün aktif hale gelerek kullanım
için hazır olması (seçilmesi).
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta"
olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla
bilgi için: Farukcubukcu.com, farukcubukcu@hotmail.com.
folder
(klasör).
Mantıksal bir depo alanı. İçinde dosyaları, programları ve dokümanları içeren
klasörler masaüstünde yer alırlar ve Windows 95 ve NT kullanıcı arabiriminin
ana birimini oluştururlar.
Font
Formatting (Karakter Biçimlendirme). İstediğiniz sayıda seçili
karaktere uygulanabilecek biçimlendirme. Karakter biçimlerini uygulamak için,
Format (Biçim) menüsünde Font (Yazıtipi) komutunu, Formatting (Biçimlendirme)
araç çubuğunu ve klavye kısayollarını kullanabilirsiniz.
foreground
(önalan).
ekranda aktif pencerenin kapladığı alan.
foreign
key (yabancı anahtar).
Ana tablodan gelen ana anahtara karşılık ilgili alt tablolardaki alan.
İlişkisel bütünlük kuralı gereği her yabancı anahtar diğer tabloda bir ana
anahtarı işaret eder.
forest
(orman).
Bir ya da daha çok Active Directory ağacının yer aldığı alan. Forest içindeki
bütün domainler ortak veritabanını kullanırlar.
format
(biçim).
Bir metnin renk, yazı tipi, paragraf düzeni vb. özelliklerle düzenlenmesi.
free
space (boş alan).
Diskte yeni bölümler (partition) yaratmak için kullanılan kullanılmayan ve
formasız alanlar.
foreign
key (yabancı anahtar).
FK. Aynı ya da diğer bir tablodaki primary key değeri ile eşleşen kolon ya da
kolon bileşeni.
fully
qualified domain name (FQDN). Domain içindeki yeri itibariyle
tam olarak bir domaini belirten domain adı. Örneğin. Bilgisayar1.sirket.com,
bir bilgisayarı gösteren tam bir domain adıdır.
function
(fonksiyon).
Bir birim olarak işletilen komut kümesi. Bir ad ile ve gerekirse giriş
parametreleriyle çalıştırılan fonksiyonlar belli bir işlemi yerine getirirler.
global
group (global grup).
Domain'in tüm üyelerinde geçerli olan gruplar.
Global
Catalog (global katalog). Her domainden bir kısım kendi domaininin de
bütün nesnelerini içeren Windows 2000 için özel bir domain controller. Active
Directory sistemi içinde domain controller olan ilk server global katalog olur.
globally
unique identifier (GUID). Tek olarak üretilen 16-bayt bir değer. Zamanı
ve bir sıra numarasını içerir ve belli bir aygıtı ya da nesneyi tanımlamak için
kullanılır.
Group
Policy (grup politikaları). Programların, network kaynaklarının ve işletim
sisteminin çalışmasını kontrol altına alan düzenlemeler. Grup politikaları bir
kullanıcıya, gruba, OU'ya ya da domaine uygulanırlar.
Group
Policy object (grup politikası nesnesi). Grup politikalarını oluşturmak
için kullanılan ve birden çok grup politikası düzenlemesini içeren düzenleme.
grant
(izin vermek).
Kullanıcıya bir işlemi yapmak için izin vermek.
group
(grup).
Belli sayıda kullanıcıdan oluşan bir grup. Yerel ve global olmak üzere belli
işlemleri yapmak için gruplar tanımlanır. Program ya da dokümanlardan oluşmuş
bir küme.
hard
disk (sabit disk).
Sistem içinde yerleştirilmiş ve kendi sürücüsü içinde sabit olarak yer alan
disk.
hardware
(donanım).
Bilgisayarın fiziksel kısımları. Klavye, monitör, kartlar, kablolar vb.
Hidden
Text (Gizli Metin).
Seçilen metni görüntülemenize ya da gizlemenize izin veren bir karakter
biçimidir. Bu işlem, gizlenecek alan seçildikten sonra, Format (Biçim)
menüsündeki, Font (Yazıtipi) komutu, Hidden Text (Gizli Metin) onay kutusu ile
gerçekleştirilir. Word gizli metnin altını, noktalı çizgi ile çizer.
hierarchical
namespace (hiyerarşik ad alanı). DNS ad alanı gibi nesnelerin bir
biriyle ilgili oldukları ya da bağlı oldukları adlandırma sistemi.
home
directory (kendi dizini). Bir kullanıcın kendi dosyalarına sahip olduğu
dizini.
icon
(simge).
Program, uygulama, disk sürücü, grup vb. öğelerin küçük çizimsel biçimleri.
import
computer (alan bilgisayar). Bir export server'dan bilgilerin ana
kopyalarını alan bilgisayar.
identifier
(tanımlayıcı).
Bir database nesnesinin adı. Bir tanımlayıcı 128 karakter uzunluğunda olabilir.
identity
column (identity kolonu). Değeri otomatik olarak artan bir kolon.
Infrared
Data Association (IrDA). Infrared aygıtlar arasında veri transferi için
kullanılan ağ protokolü.
infrared
device (infrared aygıt). Infrared ışıkla çalışan aygıtlar. Yazıcı vb.
inheritance
(miras, etkilenme).
Bir nesnenin mevcut (üst) nesnelerden etkilenmesi. Nesneler yaratırken ve
yönetimini delege ederken göz önünde bulundurulacak şeylerden birisi de
inheritance (miras ya da üst düzeyden otomatik olarak alına haklar ya da
düzenlemeler) dir. Bir OU içinde bir OU yaratırsanız, yeni OU bütün
özelliklerini üst seviyeden alır. İşte bu işleme inheritance (miras) denir. Bu
etkilenme yönetim amacına uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin merkezi
politikaları yukarıdan aşağıya uygulamak gibi.
insertion
point (ekleme noktası). Yazı ortamında metne ekleme yapılacak yer.
installable
filesystem (yüklenebilir dosya sistemi). Windows 95 ve Windows NT
tarafından desteklenen dosyalama sistemi.
interface
(arabirim, arayüz).
İki ayrı sistem arasında ilişki kuran birim.
interrupt
(kesme).
Bir işlemin yapılmasını sağlayan donanım sinyali.
Internet. Genel
amaçlı ve uluslararası bir bilgisayar ağı. 1960'lı yıllarda geliştirilen
Internet ağı bugün milyonlarca kişinin kullandığı yaygın bir ağdır. Firmalar ve
şahıslar eğitim, ticari, bilgi verme, bilimsel ve genel alanlarda kullanılır.
Intranet. Internet
teknolojilerinin şirket ya da organizasyon içinde etkin iletişim ve bilgi akışı
için kullanımıdır.
IntelliMirror. Windows
2000 özelliği. Kullanıcıların kendi masaüstü ve yazılım düzenlemelerini her
yerde ve her zaman kullanmalarını sağlayan teknoloji.
Internet
Information Services (IIS). Microsoft Windows 2000 Server içinde hazır
olarak yer alan bir Web server yazılımdır. Web sitesi, Web uygulaması ve Web
kümeleri (cluster) yaratmayı sağlar. Belgeleri paylaştırmak ya da belgelere
intranet ya da Internet yoluyla ulaşmak için kullanılan bir üründür.
IP
address (ip adresi).
Ağ üzerinde bir bilgisayarı ya da aygıtı tanımlamak için kullanılan 32-bit
adres.
job
(iş).
Bir ya da daha fazla adımdan oluşan yönetim eyleminin yapılması.
join
(bağlantı).
İki ya da daha fazla tablo arasında bir bağlantı oluşturularak bir sonuç
setinin oluşturulması.
kernel
(çekirdek).
İşletim sisteminin temeli. En alt düzey fonksiyonlar ve bellek yönetiminin
yapıldığı yer.
key
(anahtar).
Bir tablo içinde bir satırı tek olarak (unique) tanımlayan bir kolon. Bakınız:
Primary key.
latency
(gecikme).
Değişikliğin karşı tarafa yansıması için geçen süre.
legacy
(diğer).
Kullanılmakta olan tüm (diğer) donanım birimlerini gösterir. Plag-and-Play
teknolojisine uymayan bütün donanım birimleri (eski) legacy olarak
adlandırılırlar.
linked
server (bağlanılan server). Diğer bir server gibi kullanılan bir OLE DB
data kaynağı.
list
box (liste kutusu).
Genellikle dizin ve dosya adlarını içeren listeleyen kontrol.
local
group (yerel grup).
Bir ya da daha çok bilgisayardan oluşan ve kendi bilgisayarının kaynaklarının
yönetiminde kullanılan gruplar.
local
printer (yerel yazıcı). Bilgisayarın çıkışına doğrudan bağlanan
yazıcı.
local
variable (yerel değişken). Atanmış bir değeri olan kullanıcı-tanımlı bir
değişken. Yerel bir değişken DECLARE deyim ile tanımlanır. İlk değeri de SELECT
ya da SET deyim ile verilir.
lock
(kilit).
Çok kullanıcılı ortamda aynı kaynağa erişimin kısıtlanması.
logical
operators (mantıksal operatörler). WHERE deyimiyle arama işlemlerinde
kullanılan AND, OR ve NOT gibi operatörler.
login-ID. Server'a
giriş yapan kullanıcı.
logon
script.
Kullanıcının sisteme girmesiyle birlikte otomatik olarak işletilen dosyalar.
Main
Document (Ana Belge).
Main Document (Ana Belge), Mail Merge (Adres-Mektup Birleştirme) birleştirme
işleminde, birleştirilmiş belgenin her kopyasında aynı kalan metin ya da
grafikleri içerir. Örneğin, yılbaşında göndereceğiniz tebriklerde metin içeriği
hep aynı kalır, bunun yanında kişiler ve adresler (veriler) değişir. Burada
aynı kalan metinler Main Document (Ana Belge) oluşturur.
main
directory (ana dizin).
Sabit disk içinde bütün dizinleri içeren dizin (kök).
main
memory (ana bellek).
Programların ve verilerin geçici olarak yer aldığı ve işlemlerin yapıldığı bellek
alanı.
mandatory
user profile (zorunlu kullanıcı profili). Kullanıcıların zorunlu olarak
uyacakları profil dosyaları.
Master
Boot Record (MBR).
Bir sabit disk üzerindeki ilk sektör. MBR disk için partition tablosunu içerir.
maximize
(ekranı kaplama).
Pencerenin masaüstünü kaplayacak biçimde en büyük boyutlarına getirilmesi.
memory(bellek). Bilgi ve
programlar için geçici saklama alanı.
menu
(menü).
Uygulama pencerelerinde yapılacak işlemleri tanımlayan işlem grupları.
menu
bar (menü çubuğu).
Mönü adlarının dizili olduğu ve genellikle pencerelerin ikinci çubuğu.
Merge
Fields (Birleştirme Alanları). Mail Merge (Adres mektup
birleştirme), Main Document (Asıl Belge) içine eklediğiniz birleştirme
alanları, seçilmiş veri kaynağından alınan bilginin nereye ekleneceği konusunda
Word'e yol gösterir. Birleştirme alanları eklemek için, Mail Merge (Adres
Mektup Birleştirme) araç çubuğunda, Insert Merge Field (Birleştirme Alanı Ekle)
düğmesini tıklamalısınız.
Microsoft
Repository.
Automation nesnelerine erişim sağlayan sistemi. Microsoft Repository, TDS
paketlerinin saklanması için ilişkisel database bileşenleri içerir.
Microsoft
Management Console.
Yönetim araçlarını bir araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar
konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak adlandırılan araçları
içerirler.
Microsoft
Network.
The Microsoft Network (MSN), dünya çapındaki bilgisayar kullanıcıları birliğine
kolay ve ucuz erişim sağlayan çevrimiçi bir hizmettir. MSN'e erişim bir Windows
95 özelliğidir MSN, işletim sistemiyle mükemmel biçimde birleştirilmiştir.
MSN'i kullanarak, dünya üzerinde insanlarla haberleşebilir; son haberleri,
spor, hava ve parasal bilgileri okuyabilir; teknik sorularınıza yanıt
bulabilir; binlerce program arasından istediklerinizi yükleyebilir; Internet'e
bağlanabilir ve diğer işlemleri yapabilirsiniz.
mirror
set (ikiz set).
Windows NT 4.0 ve diğer eski işletim sistemlerinde mirror (disk ikizleme)
işlemi mirror setlerle yapılmaktaydı. Windows 2000'de mirror setler yerini
mirrored volüme bıraktı. Mirrored volümler bir sabit diskin diğer bir sabit
disk ile yedeklenmesidir. Diğer bir deyişle veriler iki diske birden yazılarak,
disklerden birisinin arızalanması durumunda diğer diskin kullanılmasını sağlar.
mirrored
volume (ikiz volüm).
Windows 2000 Server üzerinde mirrored volüm yaratmak için en azından iki
dinamik disk kullanılır. Mirrored volümler hata toleransına sahiptir. Bu arada
mirrored volümler extended ya da striped olamazlar. Mirrored volüm
yaratıldıktan sonra iki disk tek bir sürücü harfi ile kullanılır.
microprocessor
(mikroişlemci).
Bilgisayarın ana işlem birimi. Aritmetik, mantık işlemlerini ve belli sayıda
komutu yerine getiren yongalar.
minimize
(simge durumuna getirme). Pencerenin masaüstünde görünmeden görev
çubuğunda yer alması.
MMC.
Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını bir araya
getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar konsol olarak adlandırılır.
Konsollar snap-in olarak adlandırılan araçları içerirler.
MMC
snap-in. MMC içine eklenen araçlar. Örneğin Active Directory Users and
Computers aracı MMC içine eklenerek gerek durulduğunda bir MMC ortamından diğer
yardımcı programlarla birlikte kullanılır.
mode
(kip).
İşletim sistemi, sürücü ya da bir yazılımın çalışma biçimi. Yazılımın çalışma
kipi işletim sistemi kaynaklarını, bellek ve işlemci kullanımı ile ilgilidir.
Bkz. Protected mode.
modem.
Bilgisayarın telefon hatları üzerinden birbirlerine bilgi iletmesini sağlayan
aygıt.
mouse
(fare).
İşaretleme aygıtı. Düğmelerine basarak nesneleri seçer. Fare bir nesneyi bir
yerden bir yere de sürükleyebilir.
multimedia
(çoklu ortam).
Ses, çizim ve video gibi değişik ortamlardaki verilerin birlikte kullanılması.
Windows 95 multimedya özelliklerine sahip bir işletim sistemidir.
multimaster
replication (çok asıllı replikayon). Bürün domain kontroller
bilgisayarların directory bilgisini güncelleyebildiği replikasyon. Windows 2000
Active Directory replikasyonu bu şekilde çok asıllı bir replikasyon işlemidir.
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta" olarak
hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla bilgi
için: Farukcubukcu.com,
farukcubukcu@hotmail.com.
multi-tasking
(çok-görevlilik).
Bir çok uygulamanın (programın) aynı anda çalıştırılması. Windows NT öncelikli
çok görevliliğe sahip bir işletim sistemidir. Bkz. pre-emptive multitasking.
mutex. Mutual
Exclusion Service.
mutual
exclusion service.
Bir komut sürecinde sadece bir iş parçacığının (thread) çalışmasını sağlayan
bir yazılım tasarım tekniği.
named
pipe.
İşlemler arası iletişim mekanizması.
name
resolution (ad çözümleme). Sayısal IP adresi değerlerinin karşılığı olan
domain adlarını bulmak ay da tam tersi.
network
(ağ).
Birden çok bilgisayar ve çevre biriminin ortak kullanımını sağlayan işletim
biçimi.
network
adapter (ağ kartı).
Bilgisayarı kablo ile diğer bilgisayara fiziksel olarak bağlanmasını sağlar.
network
driver (ağ sürücüsü).
Ağın içinde yer alan bir sabit disk ya da dizin.
network
printer (ağ yazıcısı). Ağ içine bütün kullanıcılar tarafından
kullanılabilen ortak yazıcı.
non-windows
application (Windows dışı uygulamalar). Bellek yönetimi, sanal bellek vb.
özelliklere sahip olmayan ancak Windows ortamında çalışan programlar.
Normal
Template (Normal Şablon). Normal Template (Normal Şablon), herhangi bir
belge için genel amaçlı bir şablondur. Word'ü başlattığınızda ya da standart
araç çubuğundan New (Yeni) düğmesine bastığınızda, Word Normal şablona dayalı
yeni ve boş bir belge yaratır.
Varsayılan belge biçimlendirmesini ya da içeriğini değiştirmek için bu şablonu
değiştirebilirsiniz.
object
(nesne).
Bir veri ya da masaüstünde herhangi bir şey için kullanılan genel terim. Bir
Active Directory bileşeni. Kullanıcılar, gruplar vb. Nesne temelli ortamda
bütün bileşenler birer nesne olarak yer alırlar. Programlanırlar ya da
yönetilirler.
Offline
folder (çevrim dışı klasör). Çevrimiçi klasör kullanımı teknolojisi ise
Windows 2000'in tanıtımlarında vurgulandığı gibi özellikle hareketli (tek
başına ve şirket ağına bağlı olarak notebook bilgisayar kullanan kullanıcılar)
kullanıcıların verilerini online ve offline durumdayken kullanmalarını sağlar.
operator. Aritmetik
ya da mantıksal işlemler yapmak için kullanılan özel simgeler (karakterler).
open
(açmak).
Bir belgeyi ya da tabloyu yükleyerek pencereye getirmek. Bir pencereyi aktif
duruma getirmek.
page
(sayfa).
Bellekte belli bir kapasitedeki alan.
Paragraph
Mark (Paragraf İmi) (().
Paragrafı bitirmek için ENTER tuşuna bastığınızda Word'ün eklediği yazıcıdan
basılamaz (¶) karakterdir. Paragraph Mark (Paragraf İmi), sizin paragrafa
uyguladığınız biçimlendirmeyi de içerir. Standart araç çubuğundaki düğme ile
ekranda görünmesi sağlanır.
partition
(bölüm).
Sabit disk üzerinde ayrı bir bölüm.
password
(parola / şifre).
Kullanıcı için programa giriş izni.
path
(yol).
Sürücü ve dosya adlarına ulaşmada kullanılan terim.
peer-to-peer
(eşler arası).
Bilgisayarlar arasında uygulama ve dosya paylaşımını sağlayan network şekli.
peripheral
unit (çevre birimi).
Bir bilgisayar sisteminde ana bilgisayarın yanında yer alan yazıcı, modem, vb.
yan birimler.
permission
(izin).
Bir dizin, dosya ya da bir aygıtla ilgili olarak kullanıcılara verilen
yetkiler.
parameter
(parametre).
Bir query ya da stored procedure çalıştırıldığında kullanılan bir bilgi. Parametreler
sayesinde aynı query ya da stored procedure, farklı değerlerle birlikte birçok
kez kullanılabilir.
physical
name (fiziksel ad).
Bir dosyanı yer aldığı yol (path).
Plug-and-Play. Donanım
birimlerinin otomatik olarak tanınması ve yazılımların kuruluşlarının otomatik
olarak yapılmasını sağlayan donanım ve yazılım tasarım teknolojisi.
port
(çıkış).
Bilgisayardan çıkış ve bir aygının takıldığı bağlantı yerleri.
pre-emptive
multitasking (öncelikli çok görevlilik). Kullanıcıya en iyi şekilde yanıt
vermeyi amaçlayan ve buna göre işlemcinin kontrolünü programın aldığı işletim
biçimi.
primary
domain controller (ana domain kontrol birimi). Primary Domain Controller.
NT Server'ın bir domain'inde merkezi yönetim amaçlı kurulması. Ana domain
kontrol birimi kullanıcı veritabanına sahiptir. Domain kullanıcılarının sisteme
girişi ana kontrol birimi üzerinden kontrol edilir.
primary
partition (ana bölüm).
Diskin işletim sistemi tarafından işaretlenen bölümü Bir diskte maksimum dört
bölüm bulunur. Eğer ek bir bölüm varsa bu üç olur.
process
(program).
Çalışmakta olan bir uygulama, program.
program. Belli bir
işlevi olan komut dizisi.
primary
key (ana anahtar).
PK. Bir tablo içindeki bir satırı tek olarak (unique) tanımlayan kolon ya da
kolonlar bileşimi.
property
(özellik).
Bir nesnenin renk, yer vb. durumlarını açıklayan bilgileri.
protected
mode (korumalı kip).
Intel 386 mikroişlemcinin bellek kontrolü yaparak adresleri, giriş/çıkış
kapılarını, fonksiyon çağırmalarını yönettiği bir işletim biçimi. Bir
uygulamanın korumalı kipte çalışması; uygulamanın sanal bellek alanlarından
yararlanması anlamına gelir.
protocol
(protokol).
İki (yazılım) biriminin birbiriyle iletişiminin tanımlanması. Ağ üzeride iki
bilgisayarın kullandığı dil.
publish
(yayınlama).
Verilerin replikasyon için hazırlanması. Windows 2000 Server ve Internet
Information servisleri belgelerin Intranet ve Internet ortamında yayınlanması
sağlar. Windows 2000 yayınlama için WebDAV (HTTP/1.1 için yeni bir ekleme),
Microsoft FrontPage Server Extensions ve FTP teknolojilerine sahiptir.
query
(sorgu).
Tablolardaki saklı verilerin üzerine kurulmuş sorgular. Sorgular tablolarda yer
alan verilerden istenilen verilerin seçilmesini sağlarlar.
recordset. Sorgu
sonucunu içere nesne.
redirector
(gönderici).
İstemci tarafından bir dosya istediğini kabul eden ve dosyayı ağ içinde
istenilen yere gönderen yazılım.
registry
(sistem veritabanı).
Sistem bilgilerinin yer aldığı ve Windows NT tarafından kullanılan, donanım ve
yazılım birimleri hakkında bilgi içeren veri tabanı.
real
mode (gerçek kip).
Uygulamaların bellekte tek başına (global) olarak çalışması biçimi. Bkz.
Protected-mode.
relational
database (ilişkisel veritabanı). Tabloların aralarındaki ilişkiler
temelinde kullanıldığı bir veritabanı sistemi.
relationship
(ilişki).
İki tablonun ortak kolonları arasındaki bağlantı.
remote
proceduer call (uzak işlem çağrısı) . Dağıtılmış uygulamaların network
ortamındaki bilgisayarlarda çalışmasını sağlayan mesaj-geçirme sistemi.
Replication
(replikasyon).
Verilerin çok sayıda bilgisayar arasında senkronize edilmesi. Windows 2000
replikasyon işleminde Active Directory veritabanı domain kontroller arasında
kopyalanır.
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta"
olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla
bilgi için: Farukcubukcu.com, farukcubukcu@hotmail.com.
Repository. Microsoft
Repository. Automation nesnelerine erişim sağlayan sistemi. Microsoft
Repository, TDS paketlerinin saklanması için ilişkisel database bileşenleri
içerir.
resource
(kaynak).
Ağ üzerinden yararlanılabilen bir nesne.
resource
arbitrator (kaynak tanımlayıcı). Plug-and-Play teknolojisinde
donanım birimlerinin gereksim duydukları kaynakları yöneten birim.
result
set (sonuç seti).
Bir SELECT deyim ile elde edilen bilgiler.
rule
(kural).
Sütuna ne tür veri girişi yapılacağını belirten tanımlamalar. Alfabetik veri
girişi ya da sıfırdan büyük veri girişi gibi.
revoke
(izini almak).
Verilmiş bir izini almak.
row
(satır).
Bir tabloda yer alan ve bir birim (kayıt) olarak işlenen veriler.
rule
(kural).
Bir kolona ya da kullanıcı-tanımlı data tipine bağlı olarak kullanılan ve veri
girişini kontrol eden tanımlamalar.
screen
saver (ekran koruyucusu). Belli bir süre klavyeye ya da fareye
dokunulmadığı zaman aktif hale geçerek ekranda bir resmin ya da şeklin hareket
ettirilmesi.
script. Windows
2000 ortamında kod yazma. Windows 2000, Windows Script Host ile Visual Basic
Scripting Edition (VBScript) ya da Jscript ile yazılan scriptleri destekler.
Script çalıştırıldığında önce kendisini script engine'e kaydeder. VBScript,
Visual Basic gibi bir programlama dilir. Visual Basic® Scripting Edition
(VBScript) olarak bilinir. Windows Script Host üzerinde çalışır ve yönetim işlemleri
için kullanılır. Notepad gibi ortamlarda yazılan scriptler .vbs uzantılı olur
ve üzerine çift tıklanarak çalıştırılır.
scroll
(kaydırma).
Pencereye sığmayan belgenin aşağı/yukarı ve sağa/sola kaydırılarak tamamının
görüntülenmesi.
scroll
bar (kaydırma çubuğu).
Pencerelerin sağında ve altında bulunan ve üzerindeki oklar yardımıyla pencere
alanından büyük olan belgelerin görüntülenmesini sağlayan araçlar.
schema
(şema).
Nesne kümesi. Windows 2000'de Active Directory şeması nesne class bilgilerini
içerir. Active Directory şema bilgileri dinamik olarak güncellenir.
Section
(Bölüm).
İçinde belirli sayfa biçimlendirmelerini ayarlayabileceğiniz, belge parçasıdır.
Satır numaralandırma, sütun sayısı, üstbilgi ve altbilgi gibi özellikleri,
belli bir metin alanı için değiştirmek istediğinizde, yeni bir Section (Bölüm)
yaratmanız gerekir. Siz Section (Bölüm) sonları belirlemediğiniz sürece, Word,
belgeyi tek bir Section (Bölüm) olarak oluşturur.
security
log (güvenlik defteri). Kullanıcıların Audit düzenlemeleri temelinde
güvenlik ile ilgili işlemlerin takip edildiği kayıtlar.
server
(hizmet birimi).
Ağın yöneten ve ağ kaynaklarını diğer bilgisayarlara (client) sunan ana
bilgisayar.
server
manager.
Domain, workgroup ve bilgisayarların kontrolünü sağlayan program.
service
(servis).
Dosya ve aygıt paylaşımları için gerekli hizmetleri yükleyen yazılımlar. Özel
fonksiyonları olan API'ler.
share
(paylaşım).
Kaynakların (dizin, yazıcı, vb) network'ün kullanımına açılması.
shortcut
(kısayol).
Bir nesneye ulaşmanın alternatif (kısa) yolu.
shortcut
key (kısayol tuşu).
Bir komut ya da işlemin yerine getirilmesini sağlayan tuşlar.
site
(site). Active
Directory serverlarının yer aldığı bir ağ ortamı. Active Directory tasarımında
bir site aralarında hızlı bir bağlantı olan bir TCP/IP subneti anlamına gelir.
site
link.
Siteler arasındaki iletişimi temsil eden nesne.
software
(yazılım).
Program, işletim sistemi gibi bilgisayarların çalışmasını sağlayan ve
kullanıcıların belli sorunlarını çözen elemanlar.
Source
Document (Kaynak Dosya). Bir nesnenin geldiği ya da bir uygulamanın
nesneyi yaratmak için kullandığı dosyadır. Bir kaynak dosyadaki bilgileri
değiştirdiğinizde, nesnenin bağlı olduğu dosyada bilgiler de otomatik olarak
güncellenir.
status
bar (durum çubuğu).
Genellikle pencerelerin en alt satırında bulunan ve o anki duruma ilişkin
bilgileri içeren alan.
stored
procedure.
Transact-SQL dilinde ve SQL Server'da komut satırlarından kullanılmak üzere
hazırlanmış deyimler.
subdirectory
(altdizin).
Bir dizinin içinde yer alan dizin.
subnet
(alt network).
Birbiriyle doğrudan iletişim kurabilen bilgisayarlardan oluşan bir yerel
bilgisayar ağı.
synchronize
(zaman uyumlaştırma).
Domain veritabanının diğer domain kontrol birimlerine çoğaltılması.
system
partition (sistem bölümü). NT'nin yüklenmesi için donanıma özel dosyaları
içeren disk bölümü.
taskbar
(görev çubuğu).
Açılmış (aktifleştirilmiş) uygulamaları gösteren alan.
text
file (metin dosya).
Sayıları ve karakter bilgileri içeren bir ASCII dosya.
thread
(iş parçacığı).
Bir programın işletilebilir bir parçası.
tile
(döşeme).
Pencerelerin her birinin ekranda yer alacak biçimde yan yana dizilmesi.
title
bar (başlık çubuğu).
Pencerelerin en üstünde ve pencere uygulamasının adını yazılı olduğu satır.
transaction
(işlem bilgisi).
Bir grup olarak bir işlemi yerine getiren database işlemleri.
transaction
log.
Değişikliklerin kayıtlarının yapıldığı database dosyası. Transaction log
dosyası otomatik kurtarma işlemi için kullanılır.
tree
(ağaç).
Hiyerarşik gösterim biçimi. Sabit diskte yer alan dizinlerin hiyeyarşik biçime
(iç içe) gösterilmesi.
trigger
(tetikleyici).
Bir tabloya belli bir değer girildiğinde işletilecek deyimlerini kapsar.
Örneğin bir fatura kaydının girilmesi sonucunda stok ve cari hesap
güncellemelerinin yapılaması gibi.
Unicode. Harfler,
rakamlar ve simgelerden oluşan ve 65000 olası değer alabilen karakter seti.
user
account (kullanıcı kaydı). Kullanıcı hakkında bütün bilgileri içeren
kayıt. Kullanıcının adı, parolası vb bilgileri içerir.
user
profile (kullanıcı profil dosyası). Kullanıcı temelli ortam
bilgilerini içeren dosya.
view
(görünüm).
Bir ya da daha çok tablodan gelen verilerin görünümü.
virtual
address space (sanal adres alanı). Belli bir iş parçacığına (thread)
atanan toplam bellek alanını gösteren adres toplamı.
virtual
machine (sanal makina). İşletim sistemi tarafından yaratılan bir
ortamdır. Sanal makine, bilgisayarın tüm işlevlerini (bellek, işlemci)
benzetir.
virtual
machine manager (sanal makine yöneticisi). İşletim sistemi
kaynaklarının atanmasını ve yönetilmesini yöneten sistem.
virtual
memory (sanal bellek).
Ana bellek alanının yanı sıra sabit disk alanın belli bir kısmının ana bellek
alanı gibi kullanılması.
wall
paper (duvar kağıdı).
Masaüstünde artalanın deseni.
web
browser (web tarayıcı). Web server üzerindeki web sayfalarını tarayan
(arayan ve bulan) program. Örneğin Internet Explorer.
window
(pencere).
Bir uygulamanın yer aldığı sınırlı alan. Windows'ta her uygulama bir pencere
ile yer alır.
volume. Bir ya da
daha çok disk bölümünden (partition) oluşan bir birim disk alanı.
word
processing (sözcük işlem). Metin yazma, düzenleme ve kağıda baskı
işlemlerini yapan programlara verilen ad.
workgroup. Aralarında
bağlantı bulunan ve kaynak paylaşımının mümkün olduğu bir grup bilgisayar.
zone
(alan) .
DNS veritabanında DNS ağacının bitişik olan bir kısmıdır. Zon kendi içinde yer
alan kaynakların kayıtlarını (resource records) tutar.
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta"
olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla
bilgi için: Farukcubukcu.com, farukcubukcu@hotmail.com.
zone
transfer (zon transferi). DNS serverların verilerini uyumlaştırma
işlemi.
Kısa
Adlar
ADO ActiveX
Data Objecs. Microsoft'un bütün verilere erişimde geliştirmiş olduğu bir üst
düzey arabirimdir. ADO verilere hızlı biçimde erişim sağlar. Uç database
uygulamaları (front-end) ve client/server database uygulamaları geliştirmek
için kullanılır.
AEP .
Asynchronous Event Package (Zaman uyumsuz olay paketi). Bir olayın oluşumunu
bir alt düzeye bildiren ve dosyalama sisteminde kullanılan bir veri yapısı.
ANSI (American
National Standards Institute). Bilgisayar dünyasında standartlarını belirleyen
örgüt. ANSI. American National Standards Instute. ANSI karakter seti; 8-bitlik
bir karakter seti sağlar. 0-255 arasında toplam 256 karakteri temsil eder. İlk
128 karakter alfabetik karakterleri, ikinci 128 karakter ise özel karakterleri
temsil eder.
API.
Application Programming Interface (Uygulama Programı Arabirimi). İşletim
sistemi tarafından uygulama programına sunulan fonksiyonlar kütüphanesi.
ASCII. American
Standard Cod for Information Interchange. metin (text) karakterlerin temsili
için geliştirilmiş bir kodlama yöntemi. 256 tane tanımlı karakterden oluşan
dosya tipi.
BIND. Berkeley
Internet Name Domain. UNIX işletim sistemlerideki Domain Name System (DNS)
standardı.
BIOS. Basic
Input and Output System. Bir sistemin en alt düzey düzenlemelerin (saat,
görüntü, sabit disk vb.) yapan program.
BDC. Backup
Domain Controller. NT Server'ın ana domain kontrol biriminin yedeği olarak
kurulduğu bilgisayar. Domain ana kontrol biriminde yer alan kullanıcı
veritabanını yedeğini zaman uyumlu olarak taşır. Kullanıcılar BDC'ye logon
olabilirler.
CDFS. CD-ROM
dosyalama sistemi.
COM. Component
Object Model. Kod birimlerinin birbirini çağırması ile ilgili Windows'un
bileşenler teknolojisi.
DBCC. Database
Consistency Checker. Bir database'in mantıksal ve fiziksel tutarlılığını
kontrol etmek için kullanılan bir deyim.
DBMS. Database
Management System. Verilerin saklandığı, üzerinde işlemlerin yapıldığı bir
dosya saklama sistemi.
DCL. Data
Control Language. Database nesneleri üzerindeki izinleri düzenlemeyi sağlayan
SQL deyimleri.
DDE. Dynamic
Data Exchange (Dinamik Veri Alışverişi). İki uygulama (program) arasında veri
alışverişi. Örneğin: ACCESS'in bir EXCEL tablosunu doğrudan kendi içine
alabilmesi.
DDL. Data
Definition Language. Bir database yapısını modellemek için kullanılan SQL
deyimleri. DDL ile uzak database'ler yaratılır, değiştirilir ve silinebilirler.
Dfs.
Distributed File System. Windows 2000'de şirket içinde paylaşılan dizinlerin
merkezi olarak yönetilmesini sağlayan yeni bir disk yönetim aracı.
DLL. Dynamic
Link Library. Çalışma zamanında kullanılan fonksiyon kütüphanesi.
DML. Data
Manipulation Language. Bir veritanına erişim ve işlem yapmak için kullanılan
dil.
DNS. Domain
Name System. Domain adlarının karşılığın IP adresini bulmayı sağlayan bir
servis. Örneğin sirket.com domain adına karşılık 151.122.12.1 IP adresinin
çözülmesini sağlar.
DOS. Disk
Operating System (Disk İşletim Sistemi). Kişisel bilgisayarların işletim
sistemini ifade eder. Genellikle MS-DOS ya da diğer firmaların kişisel
bilgisayar işletim sistemleri için kullanılır.
DSN. Data
Source Name. Bir ODBC veritabanının adı.
EGA. Enhanced
Graphics Adapter. Görüntü kartı teknolojisi. (Windows 95 'te desteklenmiyor).
EISA. Extended
Industry Standard Architecture. 32-bit veri yolunu ve otomatik tanımayı
destekleyen bir veri yolu tasarımı.
FAT. File
Allocation Table. MS-DOS dosyalama sistemi.
GDI. Graphical
Device Interface. Windows'un çizim, renk gibi grafik fonksiyonlarını düzenleyen
ve DLL'lerden oluşan özel program kütüphanesi.
GUI. Graphical
User Interface. Kullanıcı ile işletim sistemi arasındaki arabirim.
GUID. Globally
unique identifier . Tek olarak üretilen 16-bayt bir değer. Zamanı ve bir sıra
numarasını içerir ve belli bir aygıtı ya da nesneyi tanımlamak için kullanılır.
HAL. Hardware
Abstraction Layer. NT işletim sistemini (çekirdeğini) diğer sürücülerden
korumak için geliştirilmiş bir katman yazılım.
HTML
(Hyper
Text Markup Language). ise bir işaretleme dilidir. Web dokümanları HTML dili
ile yazılırlar.
HTTP
(HyperText
Transport Protocol). HTML dokümanlarının taşınmasını ve gösterimini sağlayan
protokol.
IFS.
Installable File System. Windows 95 ve Windows NT tarafından desteklenen
dosyalama sistemi. Windows 95 , yüklenebilir dosyalama sisteminin dinamik
olarak kullanılmasını sağlar.
IPX/SPX. Novell
firmasının ağ protokolü.
IRQ. Interrupt
Request Level. İşlemcinin donanım birimlerine ayırdığı servis numaraları
(1-15).
ISA. Industry
Standard Architecture. IBM PC AT uyumlu bilgisayarların ortak mimarisi.
ISO.
International Standards Organizations. Veri iletişimi standartlarını belirleyen
örgüt.
ISP. (Internet
Service Provider). Internet Servis Sağlayıcı kuruluş. Çok sayıda yerel
kullanıcıya Internet hizmeti veren özel kuruluşlar.
LAN. Local Area
Network. Sınırlı sayıda bilgisayardan oluşan yerel bilgisayar ağı.
LRU. Least
Recently Used Technique. Kullanılan bilgilerin en eskisinin bellekte tutulması
ile ilgili bir bellek yönetim tekniği.
MAC. Media
Access Control. Network kartının Ethernet adresi.
MAPI. Messaging
API. (Bkz. API). Uygulamaların mesaj-ilişkili olarak iletişim kurmalarını
sağlayan kütüphane.
MDI. Multiple
Document Interface (Çok Dokümanlı Arabirim). Bir uygulamanın çok sayıda
dokümanla birlikte çalışabilmesi tekniği.
MIDI. Musical
Instrumental Digital Interface (Müzikal Enstrümantel Sayısal Arabirim). Müzik
aletleri ile bilgisayar arasında iletişimde kullanılan standart yöntem.
Mutex. Mutual
Exclusion Service. Bir komut sürecinde sadece bir işlemin (thread) çalışmasını
sağlayan bir yazılım tasarım tekniği.
NDIS. Network
Driver Interface Specification. Ağdaki iletişimi sağlayan yazılımın
özellikleri.
NETBEUI. NetBIOS
Extended User Interface. Microsoft ağlarında kullanılan bir protokol.
NTFS. New
Technology File System. NT işletim sisteminde kullanıcı ve dosya bazında
güvenlik tanımlamalarının yapıldığı dosya sistemi.
ODBC. Open Data Base
Connectivity (Açık Veri Tabanı Bağlanabilirliği). Bir veri tabanı ile onu
kullanan programlar arasında kalan standart bir katmandır. Bu standart
sayesinde programlar diğer veri tabanlarıyla ilişki kurabilirler.
OLAP. Online
Analytical Processing. Karar destek sistemlerini tasarlamak için kullanılan bir
database yönetim sistemi.
OLE. Object
Linking and Embedding (Nesne Bağlama ve Gömme). Bir programdan diğerine ses,
grafik ya da metin parçası olan bir nesnenin aktarımı. Nesnenin taşınması iki
yöntemle olur. Nesne bağlanırsa, o nesne kaynağı ile her zaman bağlantılı olur.
Nesne gömülürse asıl kaynağı olan bağlantısı kopar. Nesne tümüyle yeni
uygulamanın malı olur.
OLE
DB.
Verilere erişim sağlayan bir COM ortamı. OLE DB Provider ile oluşturulan OLE DB
arabirimi aracılığıyla client uygulamalar server üzerindeki verilere erişirler.
OLTP. Online
Transaction Processing. Uçlarda aynı anca çok sayıda işlemin (transaction)
yapıldığı veritabanı uygulamaları. Özellikle ticari alanlarda kullanılır.
PCI. Peripheral
Component Interconnect. 32-bit ve 64-bit olarak kullanılabilen ve özellikle
görüntü birimleri için tasarlanmış veri yolu.
PCMCIA. Personal
Computer Memory Card International Association. Özellikle eklenen kartlar için
kullanılan özel bir veri yolu.
PDC. Primary
Domain Controller. NT Server'ın bir domain'inde merkezi yönetim amaçlı
kurulması. Ana domain kontrol birimi kullanıcı veritabanına sahiptir. Domain
kullanıcılarının sisteme girişi ana kontrol birimi üzerinden kontrol edilir.
PIF. Program
Information File (Program Bilgi Dosyası). Windows dışı bir uygulamanın,
Windows'ta çalışmasını denetleyen özel bir dosya.
PPP.
Point-to-Point Protocol. RAS iletişimde kullanılan bir protokoldür. TCP/IP,
IPX, NetBEUI, AppleTalk gibi çok sayıda protokolü destekler.
PPTP.
Point-to-Point Protocol. Internet üzerinden RAS server'a erişimi sağlayan
protokoldür.
RAM. Random
Access Memory (Rastgele Erişimli Bellek). Bilgi ve programların geçici olarak
saklandığı ve işlediği bilgisayarın ana belleği.
RAS. Remote
Network Access. Telefonla iletişimi sağlayan fonksiyonlar.
RDBMS. Relational
Database Management System. İlişkisel olarak kurulmuş bir veritabanı yönetim
sistemi.
RNA. Remote
Network Access. Uzak kaynaklara ağ üzerinden erişim.
RPC. Remote
Procedure Call. Bir fonksiyon aracılığı ile ağ üzerindeki programın
çalıştırılması tekniği.
SAM. Security
Accounts Manager. Kullanıcıcı veritabanını ve uygulama programı arabirimi
sağlayan bir alt sistem.
SCSI. Small
Computer System Interface. Endüstri standardı bir veri yolu teknolojisi.
SLIP. Serial
Line Internet Protocol. Seri hatlar üzerinde TCP/IP ile kullanılan bir
protokoldür. Internet'e bağlanmak için kullanılır.
SMP. Symmetric
Multiprocessing. İşletim sistemi kodunun boş bir işlemci üzerinde çalışmasına
izin veren işletim biçimi.
SQL. Structured
Query Language (Yapısal Sorgu Dili). Veri tabanlarını sorgulamak için
geliştirilmiş standart bir dil.
TAPI. Telephony
API. Telefonla iletişim için program kütüphanesi.
TCP/IP.
Transmission Control Protocol/Internet Protocol. Büyük ağlarda kullanılan bir
protokol. Windows 95 ve Windows NT tarafından kullanılır.
UNC. Universal
Naming Convention). \\ ile başlayarak dosyaların belirtmek için kullanılan tam
yol.
UPS.
Bilgisayara kesintisiz güç sağlayan bir donanım.
URL. Uniform
Resource Locator. Internet adresileri. Örneğin;
http://www.microsoft.com./home.htm.
TCP/IP
(Transmission
Control Protocol/Internet Protocol). İletişim protokolü. Özellikle farklı
tipteki bilgisayar arasında iletişim kurmayı sağlar.
VBA. Visual
Basic Applications. Microsoft Access ve diğer uygulamalar tarafından kullanılan
Visual Basic programlama dilini gösterir.
VESA. Video
Electronics Standard Association. Bir tür yerel yol (Local bus) mimarisi.
VGA. Video
Graphics Array. Yaygın kullanılan görüntü sistemi. 640X480 çözüünürlüğe ve 16
renge sahiptir. SVGA (Süper VGA) ise 1024X768 çözünürlüğe sahiptir. Grafik
kartının belleğine göre 16 milyona kadar görüntü sağlar. Windows 95 için
varsayılan görüntü tipi.
VM. Virtual
Machine. İşletim sistemi tarafından yaratılan bir ortamdır. Sanal makina,
bilgisayarın tüm işlevlerini (bellek, işlemci) benzetir. Bütün Windows 95
uygulamaları bir sanal makina olarak çalıştırılırlar.
VxD. Herhangi
bir sanal sürücü. 32-bir korumalı kipte çalışan (protected mode) sürücüler.
WAN. Wide Area
Network. Geniş alanlarda kurulu network. Bir ya da çok alt networklerden oluşan
büyük bilgisayar ağı.
WSH. Herhangi
bir programlama dilinden bağımsız 32-bit bir Windows platformudur. Microsoft
WHS içinde hem Visual Basic® Scripting Edition (VBScript) hem de JScript® için
scripting ile programlama desteği verir.
WOSA. Windows
Open Systems Architecture (Windows Açık Sistemler Mimarisi). Windows'un açık
sistemler özelliği için geliştirilen standartlar.
WYSIWYG. What You
See Is What You Get. Ekranda ne görülürse yazıcıdan aynen çıkacaktır. Windows
bu olanağı destekler.
Dikkat!!:Bu
doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta"
olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla
bilgi için: Farukcubukcu.com, farukcubukcu@hotmail.com.
« Prev Post
Next Post »